Sebastjan - Doradztwo Podatkowe

Fundacja rodzinna

12.03.2024 r

Szanowni Klienci,

Ponieważ otrzymuję coraz więcej pytań dotyczących zasad działania i opodatkowania fundacji rodzinnej postaram się nieco przybliżyć ten temat.

Fundacja rodzinna powstaje i działa w oparciu o przepisy ustawy z 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów. Fundacja rodzinna w przypadku beneficjenta będącego osobą fizyczną może w szczególności pokrywać koszty jego utrzymania lub kształcenia. Fundacja rodzinna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych.

Fundacja rodzinna może wykonywać działalność w zakresie:

  1. zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
  2. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
  3. przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
  4. nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
  5. udzielania pożyczek:
    1. spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
    2. spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
    3. beneficjentom;
  6. obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
  7. produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu.

Ustawowo dozwolony zakres działalności gospodarczej fundacji rodzinnej jest niezmiernie ważny, gdyż fundacja rodzinna jest zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych ale wyłącznie w odniesieniu do dochodów z działalności gospodarczej (wskazanej wyżej) wynikającej z ustawy o fundacji rodzinnej. Jeśli fundacja rodzinna uzyska dochód z działalności gospodarczej innej niż dozwolona w ustawie, wtedy stawka podatku dochodowego (CIT) wynosi 25%.

Akt założycielski fundacji rodzinnej musi mieć formę aktu notarialnego. Akt ten określa zarówno wnoszony majątek osoby fundatora i beneficjentów jak zasady funkcjonowania samej fundacji.

Majątek jest wnoszony do fundacji rodzinnej przez fundatora lub fundatorów i pokrywa się z niego fundusz założycielski. Wartość wnoszonego majątku nie może być niższa niż 100.000 zł (słownie: sto tysięcy zł).

Poza fundatorem w fundacji rodzinnej występują też beneficjenci, to jest osoby uprawnione do korzystania ze świadczeń ze strony fundacji rodzinnej.

Fundacja rodzinna przekazując środki lub dokonując świadczeń na rzecz beneficjentów lub fundatora jest zobowiązana do zapłaty 15% podatku dochodowego od osób prawnych.

Osoba fizyczna będąca fundatorem lub beneficjentem będącym członkiem najbliższej rodziny fundatora korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie świadczeń otrzymanych od fundacji rodzinnej. Przez najbliższą rodzinę należy rozumieć małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.

W przypadku osób zaliczonych do I lub II grupy podatkowej w stosunku do fundatora podatek dochodowy od otrzymanych od fundacji rodzinnej świadczeń wynosi 10% wartości tych świadczeń. W przypadku pozostałych osób stawka podatku dochodowego wynosi 15%.

Do wspomnianych I i II grupy podatkowej zalicza się:

  • do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
  • do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Przykład:

Stan faktyczny:

Fundacja rodzinna w ramach funduszu założycielskiego otrzymała nieruchomości o wartości ponad 100.000 zł. Nieruchomości te są wynajmowane przez fundację i fundacja otrzymuje czynsz. Fundatorem jest Jan Kowalski, natomiast beneficjentami są jego dzieci i małżonka. Środki uzyskane z czynszu, po pokryciu swoich wydatków fundacja, rodzinna przekazuje beneficjentom, zgodnie ze swoim statutem.

Opodatkowanie:

Fundacja nie płaci podatku dochodowego od dochodu uzyskanego z czynszów gdyż działalność fundacji (najem nieruchomości) mieści się w ustawowym zakresie dozwolonych działalności.

Fundacja przekazując świadczenie beneficjentom płaci 15% podatku dochodowego od osób prawnych.

Beneficjenci nie płacą podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż są członkami najbliższej rodziny w stosunku do fundatora.

Przykład:

Stan faktyczny:

Fundacja rodzinna w ramach funduszu założycielskiego otrzymała nieruchomości o wartości ponad 100.000 zł. Nieruchomości te są wynajmowane przez fundację i fundacja otrzymuje czynsz. Fundatorem jest Jan Kowalski, natomiast beneficjentami są jego dzieci i małżonka oraz osoba obca. Poza najmem fundacja rodzinna otrzymuje przychody z działalności w zakresie doradztwa prawnego.

Środki uzyskane z czynszu oraz z doradztwo, po pokryciu swoich wydatków fundacja, rodzinna przekazuje beneficjentom, zgodnie ze swoim statutem.

Opodatkowanie:

Fundacja nie płaci podatku dochodowego od dochodu uzyskanego z czynszów gdyż działalność fundacji (najem nieruchomości) mieści się w ustawowym zakresie dozwolonych działalności, natomiast płaci 25% podatku od dochodu z działalności doradczej.

Fundacja przekazując świadczenie beneficjentom płaci 15% podatku dochodowego od osób prawnych.

Beneficjenci będący członkami najbliższej rodziny w stosunku do fundatora nie płacą podatku dochodowego od osób fizycznych, natomiast osoba obca płaci 15% podatku od otrzymanych świadczeń.

Reasumując: fundacja rodzinna ma służyć przede wszystkim zapobieganiu rozdrobnieniu majątku posiadanego przez przedsiębiorcę oraz jego następców. Majątek przestaje być własnością przedsiębiorcy i staje się własnością fundacji rodzinnej, która nim dysponuje i administruje rozdzielając uzyskane dochody pomiędzy beneficjentów, zgodnie ze swoim statutem.

Fundacja rodzinna nie służy, w swoim założeniu, ograniczeniu płacenia podatków. lecz kontroli nad majątkiem. Istniejące rozwiązania podatkowe, np. podatek estoński, mogą dać, w określonych sytuacjach, lepsze efekty podatkowe.

W razie pytań lub wątpliwości proszę o kontakt.

Pozdrawiam, Arkadiusz Sebastjan